Συγκεντρώσαμε 10 γραφικά χωριά σε Χανιά, Ηράκλειο, Ρέθυμνο και Λασίθι που αξίζει να επισκεφτείς για να γνωρίσεις την αυθεντική ψυχή της Κρήτης
Από τα Χανιά μέχρι το Λασίθι, η Κρήτη έχει πολλά χωριά - διαμάντια που κρατάνε παραδόσεις και κρύβουν θησαυρούς. Παραδοσιακοί οικισμοί, αλησμόνητο φαγητό, σημαντικοί αρχαιολογικοί χώροι, πεζοπορίες σε περήφανες βουνοκορφές και σε φαράγγια που καταλήγουν στη θάλασσα προσφέρουν στον ταξιδιώτη μοναδικές συγκινήσεις και εμπειρίες. Ακολουθούν 10 υπέροχα χωριά, τα οποία αξίζει πραγματικά να επισκεφτείς αν θέλεις να γνωρίσεις την «αληθινή» Κρήτη.
10 από τα ομορφότερα χωριά της Κρήτης
Βάμος, Χανιά
Στη Δυτική Κρήτη στους πρόποδες των Λευκών Ορέων, 25 χλμ. από την πόλη των Χανίων, συναντάς ένα σκηνικό που θυμίζει Τοσκάνη. Αν θέλεις να πάρεις μια καλή γεύση της κρητικής ζωής και της κρητικής υπαίθρου, να βιώσεις τη ζεστή φιλοξενία ενός χωριάτικου ξενώνα, φτιαγμένου από πέτρα και ξύλο, να γευτείς τις αγνές τοπικές γεύσεις, να πιεις καφέ ή τσικουδιά σε ένα παραδοσιακό καφενείο, να περπατήσεις σε πέτρινα καλντερίμια και στην εξοχή και να μυρίσεις τα ανθισμένα λουλούδια, τότε ο Βάμος είναι το ιδανικό χωριό για σένα. Πρόκειται για έναν από τους ωραιότερους παραδοσιακούς οικισμούς των Χανίων. Κτήρια του 18ου, του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα αναπαλαιώθηκαν με μεγάλη προσοχή και σεβασμό στην παράδοση και στην αρχιτεκτονική κληρονομιά, για να μετατραπούν σε όμορφους ξενώνες. Ο διατηρημένος παραδοσιακός πέτρινος δρόμος, η παλιά γειτονιά, το παρεκκλήσι της Παρθένου Μαρίας (μνημείο του 13ου αιώνα) και το μοναστήρι Καρύδι με το εκπληκτικό ελαιοτριβείο με τις 12 αψίδες, συμπληρώνουν το γοητευτικό σκηνικό. Σε κοντινή απόσταση σε περιμένουν οι παραλίες Αλμυρίδα, Καλύβες και Κυανή Ακτή για να τις απολαύσεις.
- Πού να μείνεις: Οι Παραδοσιακοί Ξενώνες Βάμος είναι ένα σύνολο από προσεκτικά ανακαινισμένα παλιά σπίτια, τα οποία βρίσκονται κυρίως στην παλιά γειτονιά του Βάμου, με θέα τα Λευκά Όρη και ανθισμένους κήπους. Μπορούν να φιλοξενήσουν από 2 έως 8 άτομα.
- Πού να φας: Η Στέρνα του Μπλουμοσήφη σερβίρει τοπικές νοστιμιές σε μια πλακόστρωτη αυλή κάτω από τη σκιά των μεγάλων πλατάνων. Έξω από το χωριό, στην περιοχή Τσικολιανά, θα φας ωραία στην ταβέρνα Παρασιά.
Θέρισο, Χανιά
Χτισμένο σε μια πανέμορφη καταπράσινη κοιλάδα, 15 χλμ. νότια από τα Χανιά, το Θέρισο είναι ένα πανέμορφο χωριό με μεγάλη ιστορία. Εδώ συγκεντρώθηκαν στις 10 Μαρτίου 1905 αγωνιστές από όλη την Κρήτη με επικεφαλής τον Ελευθέριο Βενιζέλο και κήρυξαν ένοπλο επαναστατικό αγώνα κατά του πρίγκιπα Γεωργίου Β’, προκειμένου να επιτύχουν την ένωση του νησιού με την υπόλοιπη Ελλάδα. Για να φτάσεις στο χωριό, θα διασχίσεις το υπέροχο θερισιανό φαράγγι, που είναι κυριολεκτικά πνιγμένο στο πράσινο. Το Θέρισο είναι ένα γνήσιο κρητικό χωριό, με παραδοσιακά σπίτια, καφενεία και περιποιημένους δρόμους. Υπάρχουν δύο εκκλησίες, της Παναγίας και του Αγίου Γεωργίου, καθώς και δύο μουσεία (Ιστορικό-Λαογραφικό και Μουσείο Εθνικής Αντίστασης), ενώ στην κεντρική πλατεία δεσπόζει ο ανδριάντας του Ελευθέριου Βενιζέλου. Απαραίτητη είναι η στάση στις φημισμένες ταβέρνες του χωριού για ζουμερά κρεατικά και παραδοσιακά κρητικά πιάτα, όπως απάκι, σύγκλινο, αρνάκι τσιγαριαστό κ.ά.
- Πού να μείνεις: Στις όμορφα διακοσμημένες βίλες του Ifigenia Theriso Village.
- Πού να φας: Το Λημέρι και ο Αντάρτης είναι δύο από τις καλύτερες ταβέρνες στο Θέρισο για να δοκιμάσεις ντόπια κρέατα και πεντανόστιμη κρητική κουζίνα.
Λουτρό, Χανιά
Το Λουτρό, το ξακουστό ψαροχώρι της νοτιοδυτικής Κρήτης, σε απόσταση 70 χλμ. από την πόλη των Χανίων, έχει φανατικούς θαυμαστές κι όχι άδικα. Από τη Χώρα Σφακίων παίρνεις το καραβάκι και μετά από 20 λεπτά φτάνεις σε αυτό το μικροσκοπικό χωριό όπου τα ολόλευκα σπίτια αγκαλιάζουν το μικρό λιμανάκι. Εδώ θα έρθεις για να κάνεις διακοπές σε ένα πανέμορφο μέρος και να κολυμπήσεις σε θαυμάσια νερά κάτω από τον καυτό ήλιο της νότιας Κρήτης. Μέσα στον κόλπο υπάρχουν δύο παραλίες, αν όμως θέλεις περισσότερες επιλογές, μπορείς να επισκεφτείς και τις γύρω παραλίες, όπως τα Γλυκά Νερά και τα Μάρμαρα. Τριγύρω υπάρχουν μονοπάτια που προσφέρουν την ευκαιρία να συνδυάσεις πεζοπορία και μπάνιο στα κρυστάλλινα νερά του Λιβυκού πελάγους.
- Πού να μείνεις: Δύο καλές επιλογές είναι Daskalogiannis Hotel και το Porto Loutro Hotel.
- Πού να φας: Στον Ήλιο για ψαρικά και πολύ νόστιμα μαγειρευτά, ακριβώς πάνω στη θάλασσα. Στον Στρατή όλα τα κρεατικά είναι δικά τους- στα οπωσδήποτε τα παϊδάκια και το σπιτικό σύγκλινο.
Αρχάνες, Ηράκλειο
Σε απόσταση 15 χλμ. από την πόλη του Ηρακλείου και μόλις 7 χλμ. από το μινωικό ανάκτορο της Κνωσού, θα συναντήσεις έναν από τους πιο γοητευτικούς και φημισμένους οικισμούς της Κρήτης, τις Αρχάνες. Το πολύχρωμο αυτό χωριό, που είναι χτισμένο σε υψόμετρο 380 μέτρων, στο βορειοανατολικό άκρο της κοιλάδας του Γιούχτα, έχει βραβευτεί σε διαγωνισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την οικιστική του ανάπτυξη. Η βόλτα στον παραδοσιακό οικισμό με τα λιθόστρωτα σοκάκια, τα καλοδιατηρημένα και βαμμένα σε ζωηρά χρώματα σπίτια και τις ολάνθιστες αυλές, είναι απολαυστική. Στις Αρχάνες θα βρεις ενδιαφέροντα μουσεία (Λαογραφικό, Αρχαιολογικό, Κρητικής Ιστορίας και Παράδοσης), ωραία μαγαζιά για να ψωνίσεις χειροτεχνίες και τοπικά προϊόντα και ταβέρνες για να δοκιμάσεις αυθεντικές κρητικές γεύσεις μαζί με το φημισμένο ντόπιο κρασί. Κάνε μια στάση και στην αναπαλαιωμένη «Φάμπρικα Ελένη», για να μάθεις τα πάντα για τον παραδοσιακό τρόπο παραγωγής ελαιόλαδου. Οι φυσιολάτρες μπορούν να κάνουν πεζοπορία στον λόφο του Φουρνιού με το μινωικό νεκροταφείο και στα μονοπάτια του Γιούχτα, του ιερού βουνού των Μινωιτών.
- Πού να μείνεις: Στο συγκρότημα αναπαλαιωμένων παραδοσιακών διαμερισμάτων Αρχοντικό Αρχανών ή στο Kalimera Archanes Village που αποτελείται από τρία ανεξάρτητα διατηρητέα κτήρια.
- Πού να φας: Σημείωσε τον Λύκαστο και το Σπιτικό για κλασικές τοπικές γεύσεις, το Κρίταμον για πιο δημιουργικά πιάτα, αλλά και το ρακάδικο-μεζεδοπωλείο Αγορά.
Άνω & Κάτω Ασίτες, Ηράκλειο
photo: Δήμος Ηρακλείου
Οι Άνω και Κάτω Ασίτες, δύο από τα πιο παραδοσιακά χωριά του νομού Ηρακλείου, αποτελούν ιδανικό ορμητήριο για μια γνωριμία με την υπέροχη κρητική ενδοχώρα. Σκαρφαλωμένα σε υψόμετρο 450 μ., στους ανατολικούς πρόποδες του Ψηλορείτη, σε καλούν να περπατήσεις ανάμεσα σε παλιά πετρόχτιστα σπίτια και να δοκιμάσεις νόστιμες τοπικές συνταγές, τσικουδιά, καλό κρασί και καφέ σε παραδοσιακά καφενεία, αλλά και τα υπέροχα ασιτιανά εδέσματα που παράγει ο πολύ δραστήριος γυναικείος συνεταιρισμός. Το διασημότερο αξιοθέατο της περιοχής είναι η ιστορική Μονή του Αγίου Γεωργίου Γοργολαΐνη που λειτουργεί από τα χρόνια της Ενετοκρατίας. Τα μοναστήρια της Παναγίας της Παλιανής και της Αγίας Ειρήνης στον Κρουσώνα αξίζουν επίσης μια επίσκεψη. Οι λάτρεις του κρασιού μπορούν να επισκεφτούν τα ξακουστά οινοποιεία του νομού, ενώ όσοι θέλουν περισσότερη δράση μπορούν να ακολουθήσουν το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 μέχρι την κορυφή Πρίνος του Ψηλορείτη, αλλά και να εξερευνήσουν τα φαράγγια του Αγίου Αντωνίου και Αγίου Χαραλάμπους.
- Πού να μείνεις: Η παράδοση συναντά την άνεση και την πολυτέλεια στις πετρόχτιστες κατοικίες Άσιον Λίθος που βρίσκονται στον παραδοσιακό οικισμό των Κάτω Ασιτών.
- Πού να φας: Η ταβέρνα του ξενώνα Εαρινό σερβίρει παραδοσιακές κρητικές γεύσεις όπως αντικριστό, μακαρόνια με ανθότυρο και χοχλιούς μπουμπουριστούς.
Ζαρός, Ηράκλειο
Χτισμένος στους πρόποδες του Ψηλορείτη, σε μια καταπράσινη κοιλάδα και σε υψόμετρο 450 μ., ο Ζαρός είναι ένα γραφικό και ιστορικό κεφαλοχώρι που φημίζεται για τα πλούσια νερά του, το φαράγγι του, αλλά και τα σπουδαία εκκλησιαστικά μνημεία που υπάρχουν μέσα και γύρω από το χωριό. Το πιο δημοφιλές αξιοθέατο είναι η τεχνητή λίμνη του Ζαρού ή Βοτόμου (1 χλμ. βόρεια από τον Ζαρό), όπου μπορείς να κάνεις τις βόλτες σου μέσα στο πράσινο και τα πλατάνια και αν σου ανοίξει η όρεξη να καθίσεις για φαγητό στις ταβέρνες που υπάρχουν εκεί. Με αφετηρία τη λίμνη μπορείς να ακολουθήσεις το μονοπάτι που οδηγεί μέσα στο φαράγγι του Αγίου Νικολάου, όπου βρίσκεται και το ομώνυμο μοναστήρι, αλλά και να επισκεφθείς το καταπράσινο δάσος Ρούβα, ένα από τα μεγαλύτερα κι ομορφότερα δάση της Κρήτης. Τα ιστορικά μοναστήρια (Μονή Βροντησίου, Μονή Βαρσαμόνερου κ.ά.), καθώς και οι αρχαιολογικοί χώροι της Γόρτυνας και της Φαιστού που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση, προσφέρονται για εξερεύνηση.
- Πού να μείνεις: Στους πέτρινους αυτόνομους ξενώνες του Eleonas Country Village ή στα παραδοσιακά Keramos Studios.
- Πού να φας: Στη Βεγγέρα η αυθεντική κρητική κουζίνα έχει την τιμητική της κι εσύ νιώθεις σαν να τρως σε σπίτι φίλου. Επίσης, στο εστιατόριο του ξενώνα Ελαιώνα θα βρεις τοπικά πιάτα μαγειρεμένα με μεράκι και μεγάλη λίστα κρασιών από τον κρητικό αμπελώνα.
Μαργαρίτες, Ρέθυμνο
Οι Μαργαρίτες, το όμορφο χωριό των πιθαράδων, βρίσκονται στους βόρειους πρόποδες του Ψηλορείτη, σε υψόμετρο 300 μ. και σε απόσταση 27 χλμ. από το Ρέθυμνο. Πρόκειται για ένα μέρος που έχει μοναδικό χρώμα και χαρακτήρα. Η παράδοση του χωριού στην αγγειοπλαστική (θεωρείται το μεγαλύτερο κέντρο αγγειοπλαστικής της δυτικής Κρήτης) είναι εμφανής παντού. Κάνοντας μια βόλτα στα σοκάκια θα δεις μεγάλες πήλινες γλάστρες έξω από κάθε σπίτι, κεραμικά κρεμασμένα στους τοίχους και πιθάρια να κοσμούν τους ολάνθιστους κήπους. Σήμερα, στις Μαργαρίτες λειτουργούν τουλάχιστον 16 εργαστήρια αγγειοπλαστικής, όπου μπορείς να δεις τους τεχνίτες να δουλεύουν με τον τρόπο των προγόνων τους. Αξίζει να κάνεις μια στάση και στις εκκλησίες του χωριού, στην αναπαλαιωμένη Μονή Σωτήρος Χριστού και Αγίου Γεδεών, αλλά στον Άγιο Ιωαννή τον Θεολόγο με το πέτρινο τέμπλο.
- Πού να μείνεις: Το Villa Allaria είναι μια παραδοσιακή βίλα χτισμένη στις αρχές του 19ου αιώνα. Είναι ιδανική για μία ή δύο οικογένειες. Το Σπίτι των Κουρητών, ένα αρχοντικό του 1750, προσφέρει παραδοσιακά πετρόχτιστα δωμάτια και διαμερίσματα.
- Πού να φας: Η ταβέρνα Μάνταλος σερβίρει νόστιμο φαγητό κάτω από τις μουριές και με ωραία θέα που φτάνει μέχρι τη θάλασσα.
Ανώγεια, Ρέθυμνο
photo: Δήμος Ανωγείων
Το πιο ξακουστό χωριό του Ρεθύμνου προσφέρει στον επισκέπτη μια αυθεντική εμπειρία ορεινής Κρήτης. Σε αυτόν τον ξεχωριστό τόπο, στην "Άνω Γη" του Ψηλορείτη, όπου οι άνθρωποι βρίσκονται κοντά με το παρελθόν τους, θα γνωρίσεις αυθεντικούς Κρητικούς και θα απολαύσεις τη ζεστή κρητική φιλοξενία. Θα ανακαλύψεις τη σπουδαία μουσική παράδοση του τόπου (ο Νίκος Ξυλούρης, ο Ψαραντώνης και ο Βασίλης Σκουλάς γεννήθηκαν εδώ), θα ψωνίσεις ωραία κρητικά υφαντά και θα απολαύσεις τον καφέ ή τη ρακή σου παρέα με μαυροπουκαμισάδες παππούδες σε κάποιο από τα πολλά παραδοσιακά καφενεία που υπάρχουν στις όμορφες πλατείες του χωριού αλλά και σε όλο το μήκος του κεντρικού δρόμου από το Μετόχι έως το Περαχώρι. Στο Λιβάδι, τη γραφική πλατεία του Περαχωριού, μπορείς να επισκεφθείς το σπίτι στο οποίο μεγάλωσε ο Νίκος Ξυλούρης και το μουσείο λαϊκής τέχνης του Μιχάλη Σκουλά (Γρυλιού). Από τα Ανώγεια μπορείς να εξορμήσεις στο οροπέδιο της Νίδας, στο Αστεροσκοπείο Σκοίνακα, στην Αρχαία Ζώμινθο και στο Ιδαίον Άντρο, το σπήλαιο όπου σύμφωνα με τη μυθολογία μεγάλωσε ο Δίας.
- Πού να μείνεις: To Delina Mountain Resort συνδυάζει τις ανέσεις ενός πολυτελούς ξενοδοχείου με την αυθεντικότητα της κρητικής παράδοσης. Το Hotel Marina προσφέρει δωμάτια με πανοραμική θέα στον Ψηλορείτη.
- Πού να φας: Ο Αρόδαμος, τα Σκαλώματα, ο Αετός και ο Γκάγκαρης είναι από τις πιο φημισμένες ταβέρνες των Ανωγείων για να δοκιμάσεις οφτό κι άλλες τοπικές σπεσιαλιτέ.
Κριτσά, Λασίθι
Χτισμένη αμφιθεατρικά στους πρόποδες του βουνού Κάστελλος, πολύ κοντά στον Άγιο Νικόλαο, η Κριτσά είναι ένα από αρχαιότερα χωριά της Κρήτης. Έχοντας διατηρήσει σε σημαντικό βαθμό αναλλοίωτη την παλιά αρχιτεκτονική φυσιογνωμία της, η Κριτσά προσφέρει ένα γραφικό σκηνικό που αποτελείται από ωραία λιθόστρωτα σοκάκια, πέτρινες καμάρες, παλιά σπίτια και καταστήματα με παραδοσιακά προϊόντα και έργα λαϊκής τέχνης. Το χωριό φημίζεται για το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδό του. Το ελαιόλαδο που παράγει ο Αγροτικός Ελαιουργικός Συνεταιρισμός Κριτσάς έχει διακριθεί και έχει βραβευθεί σε πολλούς διαγωνισμούς. Το φαράγγι της Κριτσάς, το μικρό χωριό Τάπες και τα βυζαντινά μνημεία, όπως η Παναγία Κερά με τις περίτεχνες τοιχογραφίες, είναι τα σημαντικότερα αξιοθέατα της περιοχής.
- Πού να μείνεις: Τα Δωμάτια Αργυρώ είναι ένα οικογενειακό κατάλυμα που προσφέρει άνετα δωμάτια και σπιτική ατμόσφαιρα.
- Πού να φας: Στην ταβέρνα Παράδεισος θα γευτείς νοστιμότατα κρητικά πιάτα με δικά τους προϊόντα. Μην παραλείψεις το χοιρινό κότσι και τα μυζηθροπιτάκια.
Ζάκρος, Λασίθι
Η γραφική Ζάκρος και το επίνειό της, η Κάτω Ζάκρος, βρίσκονται στο νοτιοανατολικό άκρο της Κρήτης και απέχουν περίπου 40 χιλιόμετρα από τη Σητεία. Το συγκεκριμένο μέρος έχει μεγάλη ιστορία. Στην περιοχή βρίσκονται τα ερείπια της αρχαίας μινωικής πόλης της Ζάκρου και αποτελούν σήμερα σημαντικό αρχαιολογικό χώρο του μινωικού πολιτισμού. Θεωρείται ότι υπήρξε ένα από τα τέσσερα κύρια διοικητικά κέντρα των Μινωιτών, ενώ το προστατευμένο λιμάνι της και η στρατηγική της θέση την κατέστησαν σημαντικό εμπορικό κέντρο για το εμπόριο προς τα ανατολικά. Σήμερα, τα ερείπια του παλατιού είναι εμφανή και επισκέψιμα. Η περιοχή είναι ιδανική για όσους αναζητούν ήρεμες διακοπές και έχουν διάθεση για ανακαλύψεις. Υπάρχουν όμορφες παραλίες και εξαιρετικές πεζοπορικές διαδρομές που αξίζει να εξερευνήσεις. Μη χάσεις την ευκαιρία να περπατήσεις στο περίφημο φαράγγι της Ζάκρου, γνωστό κι ως Φαράγγι των Νεκρών από τους πολλούς μινωικούς τάφους που βρέθηκαν στις σπηλιές των τοιχωμάτων του.
- Πού να μείνεις: Οι βίλες Terra Minoika και το Yiannis Retreat είναι δύο ωραίες επιλογές στο χωριό Κάτω Ζάκρος.
- Πού να φας: Στην Κάτω Ζάκρο, για νόστιμο φαγητό πάνω στο κύμα, πιάσε τραπέζι στο Nostos, ένα από τα παλαιότερα εστιατόρια της περιοχής, αλλά και στην ταβέρνα Νίκος Πλατανάκης.
