Ταξίδι στο θησαυρό της Ηπείρου
Μία περιοχή στην οροσειρά της Πίνδου, στην Ήπειρο, το Ζαγόρι ξεχωρίζει και κερδίζει τις εντυπώσεις των επισκεπτών με 46 οικισμούς που αποκαλούνται Ζαγοροχώρια, τα οποία είναι διάσπαρτα στους πρόποδες της Πίνδου. Η ονομασία Ζαγόρι προέρχεται από την Σλαβική πρόθεση Za που σημαίνει «πίσω» και το ουσιαστικό gora που σημαίνει «βουνό», το οποίο με την σειρά του είναι παραφθορά του ελληνικού όρους.
Το Ζαγόρι θεωρείται περιοχή μεγάλης φυσικής ομορφιάς, με εντυπωσιακή γεωλογία και δύο εθνικούς δρυμούς, που ο ένας περιλαμβάνει τον ποταμό Αώο και το Φαράγγι του Βίκου και άλλος την περιοχή γύρω από τη Βάλια Κάλντα, ανατολικά της επιβλητικής χιονοσκέπαστης Τύμφης.
Το Φαράγγι είναι ένα από τα πιο ξακουστά στην Ελλάδα και το βαθύτερο παγκοσμίως, σύμφωνα με το Βιβλίο Guinness. Αποτελεί τον πυρήνα του Εθνικού Δρυμού Βίκου-Αώου, στην περιοχή του οποίου βρίσκει καταφύγιο μεγάλη ποικιλία σπάνιων ειδών χλωρίδας και πανίδας. Έχει μήκος περίπου 11 χιλιόμετρα και σε πολλά σημεία του το βάθος ξεπερνάει τα 1.000 μέτρα. Το Φαράγγι του Βίκου αποτελεί και μία δημοφιλή διαδρομή περιηγητών. Η περιήγηση για μία έμπειρη ομάδα διαρκεί από 4 ώρες μέχρι 5 ώρες, προσφέροντας θαυμάσιες εικόνες. Από το χωριό Βραδέτο στη θέση Μπελόη, όπως και από τη θέση Οξιά, η θέα προς το φαράγγι είναι πανοραμική.
Χωριά-Θησαυροί
Τα περίπου 46 χωριά του Ζαγορίου διασυνδέονταν με ορεινούς δρόμους και παραδοσιακά τοξωτά πέτρινα γεφύρια, μέχρι τη διάνοιξη σύγχρονων δρόμων τη δεκαετία του 1950. Σήμερα, τα περισσότερα από αυτά προσελκύουν πλήθος επισκεπτών και ξεχωρίζουν για τη φυσική τους ομορφιά και τις εμπειρίες που προσφέρουν. Μερικά από αυτά είναι τα παρακάτω…
Άνω Πεδινά: Το χωριό, χτισμένο στα 960 μέτρα, ξεχωρίζει για την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου (1793) και το παλιό σχολείο όπου στεγάζει τη βιβλιοθήκη του Νεόφυτου Δούκα.
Βίκος: Ο οικισμός πήρε το όνομα του από το ομώνυμο φαράγγι, είναι κτισμένο πάνω από τις πηγές του Βοϊδομάτη σε ένα σημείο με καταπληκτική θέα σε όλο το φαράγγι του Βίκου και αποτελεί μια από τις αφετηρίες για ορειβατική διαδρομή στο φαράγγι του Βίκου.
Βίτσα: Το χωριό είναι κτισμένο σε υψόμετρο 960 μέτρα και αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της αρχιτεκτονικής δομής των χωριών της περιοχής με τα αρχοντικά, τα πέτρινα καλντερίμια, τις πολλές εκκλησίες και την πλατεία με τον μεγάλο πλάτανο. Σημαντικά μνημεία είναι ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου (1554), του Αγίου Νικολάου (1619) και των Ταξιαρχών (1607).
Πάπιγκο: Το Πάπιγκο είναι χτισμένο στους πρόποδες της Αστράκας και χωρισμένο σε δυο συνοικισμούς, το Μεγάλο και το Μικρό Πάπιγκο, που απέχουν μεταξύ τους δυο χιλιόμετρα. Εντυπωσιακό στοιχείο του τοπίου αποτελούν οι πέντε επιβλητικοί «πύργοι» της Αστράκας που υψώνονται πάνω από τους οικισμούς. Σημαντικά μνημεία είναι ο Ναός του Αγίου Βλασίου (1852 μ.Χ.) κτισμένος πάνω σε ερείπια παλιότερου ναού (912 μ.Χ.), το καμπαναριό (1887 μ.Χ.), το δημοτικό σχολείο (1897) οπού στεγάζεται και πολύτιμη βιβλιοθήκη του Μιχ. Αναγνωστόπουλου, ο Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου (1774 μ.Χ.), ο Ιερός Ναός Αγίας Παρασκευής που θεωρείται η παλαιότερη του χωριού, η εκκλησία Παναγιάς Παλιουρής (980μ.Χ.).
Στο δρόμο από το Μεγάλο προς το Μικρό Πάπιγκο υπάρχουν μικρές φυσικές πισίνες που ονομάζονται κολυμπήθρες. Το Μικρό Πάπιγκο έχει υψόμετρο 1000μ.. Σημαντικό μνημείο η εκκλησία των Ταξιαρχών, το τέμπλο της έχει περίτεχνο διάκοσμο και ξεχωριστές εικόνες. Στο Μικρό Πάπιγκο βρίσκεται το Κέντρο Ενημέρωσης για την Φύση και τον Πολιτισμό στο Ζαγόρι του WWF Ελλάς.
Δίλοφο: Χτισμένο σε υψόμετρο 850 μέτρων, εδώ υπάρχει το υψηλότερο σπίτι στην περιοχή του Ζαγορίου. Δεν είναι γνωστό πότε και από ποιους συνοικίστηκε πρώτη φορά. Σημαντικά μνημεία είναι το κτίριο της Αναγνωστοπούλιας Σχολής στην πλατεία που ιδρύθηκε το 1855 και ο Ναός Κοίμησης της Θεοτόκου 1857.
Αρίστη: Ο οικισμός είναι κτισμένος σε υψόμετρο 770 μέτρα, στη δυτική είσοδο της χαράδρας του Βίκου, από όπου πήρε και το όνομα του. Η θέση αυτή προσφέρει εκπληκτική θέα προς όλες τις κατευθύνσεις αλλά κυρίως προς την μεριά της χαράδρας του Βίκου, με τις πηγές του ποταμού Βοϊδομάτη και το εξωκκλήσι της Παναγίας να διακρίνονται ακριβώς κάτω από τον οικισμό.
Λεπτοκαρυά: Ένα όμορφο χωριό μέσα στο πράσινο, που δεν έχει το παραδοσιακό χρώμα που περιμένει κανείς να δει σε ένα Ζαγοροχώρι. Ο λόγος είναι η ολοκληρωτική καταστροφή που υπέστη λόγω φωτιάς δυο φορές στο παρελθόν, η πρώτη το 1912 από τους Τούρκους και η δεύτερη το 1943 από τους Γερμανούς. Αξίζει να δει κανείς τα πέτρινα γεφύρια γύρω από το χωριό αλλά και τις εκκλησίες του Αγ. Αθανασίου και του Αγίου Νικολάου.
Μονοδένδρι: Στη νοτιοδυτική πλευρά της χαράδρας του Βίκου, σε υψόμετρο 1060 μέτρων, υπάρχει πρόσβαση σε εκπληκτική θέα του φαραγγιού. Εδώ υπάρχουν δύο από τα τέσσερα φυσικά παρατηρητήρια της χαράδρας του Βίκου: το ένα στη θέση Οξυά και το άλλο στο μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής.
Στις Δρακόλιμνες
Με το όνομα Δρακόλιμνη αναφέρονται οι αλπικές λίμνες που σχηματίζονται, κυρίως, στα βουνά της Ηπείρου. Γνωστότερες είναι η Δρακόλιμνη της Τύμφης, κι εκείνη του Σμόλικα. Η πρώτη αποτελεί πολυσύχναστο ορειβατικό προορισμό και είναι γνωστή για τους αλπικούς Τρίτωνες (δράκους) που φιλοξενεί στα νερά της. Η λίμνη απέχει 1 ώρα πεζοπορίας από το οργανωμένο καταφύγιο στο διάσελο της Αστράκας και 4 ώρες πεζοπορίας από το Μικρό Πάπιγκο. Η πρόσβαση είναι δυνατή μόνο με τα πόδια!
Τα καταφύγιο Αστράκας και Βάλια Κάλντα
Στη θέση «Ραδόβολη», πάνω από το οροπέδιο των λιμνών και σε υψόμετρο 1950 μ. βρίσκεται το ορειβατικό καταφύγιο της Αστράκας. Το καταφύγιο παρέχει τη δυνατότητα φιλοξενίας 52 ατόμων και αποτελεί ορμητήριο για όλες τις ορειβατικές και αναρριχητικές διαδρομές προς της κορυφές της Τύμφης.
Στη θέση «Λάριανη», 3 χλμ. πριν από τον οικισμό της Βωβούσας, βρίσκεται το καταφύγιο «Βάλια Κάλντα». Ένα οικοδόμημα απλό και λιτό, που χτίστηκε με μεράκι, δένει αισθητικά με τη φύση και το περιβάλλον της περιοχής. Χωρητικότητας 50 ατόμων, φιλοξενούνται επισκέπτες σε κουκέτες μοιρασμένες σε τρία δωμάτια, στο πρώτο όροφο, ενώ στο ισόγειο του κτιρίου υπάρχει χώρος υποδοχής και το καθιστικό.
