Η αναπαράσταση του νεολιθικού λιμναίου οικισμού στο Δισπηλιό Καστοριάς δίνει στον επισκέπτη μια ιδέα για το πώς έμοιαζε ένα «νοικοκυριό» περίπου 7.500 χρόνια πριν.
Το πρώτο πράγμα που θα θελήσετε να κάνετε σε ένα ταξίδι στην Καστοριά είναι φυσικά να δείτε από κοντά τη λίμνη Ορεστιάδα που είναι ταυτισμένη με τη φυσιογνωμία, την ιστορία και την εξέλιξη της πόλης. Μετά τις βόλτες σας στην πανέμορφη πόλη της Δυτικής Μακεδονίας, αξίζει να επισκεφθείτε και ένα ιδιαίτερο αξιοθέατο της περιοχής: τον προϊστορικό λιμναίο οικισμό στο Δισπηλιό, λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη, στη νότια όχθη της λίμνης.
Στο Δισπηλιό ανακαλύφθηκε το 1932 ένας από τους παλαιότερους και πιο σημαντικούς λιμναίους οικισμούς σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η αναπαράσταση του προϊστορικού οικισμού, με τις καλύβες πάνω σε ξύλινες πλατφόρμες μέσα στη λίμνη, θα σας ταξιδέψει στον χρόνο και θα σας δώσει μια ιδέα για το πώς έμοιαζε ένα «νοικοκυριό» περίπου 7.500 χρόνια πριν.
Καστοριά: Εξερευνώντας τον νεολιθικό λιμναίο οικισμό στο Δισπηλιό
Η ανακάλυψη του οικισμού έγινε τυχαία, όταν το 1932 κατέβηκε η σταθμή της λίμνης λίγο έξω από την πόλη της Καστοριάς, στο χωριό Δισπηλιό, και παρατηρήθηκαν στην επιφάνεια υπολείμματα πασσάλων. Το ίδιο συνέβη και το 1965, όταν η στάθμη της λίμνης κατέβηκε ξανά και στην επιφάνεια βγήκαν εκατοντάδες πάσσαλοι, αποκαλύπτοντας τα λείψανα ενός λιμναίου οικισμού της Νεολιθικής Εποχής. Οι συστηματικές ανασκαφές ξεκίνησαν το 1992, από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με επικεφαλής τον καθηγητή Γεώργιο Χουρμουζιάδη, φέρνοντας στο φως περισσότερα ευρήματα. Σταδιακά, με το πέρασμα του χρόνου δημιουργήθηκε η σημερινή αναπαράσταση του προϊστορικού λιμναίου οικισμού.
Σύμφωνα με τα ευρήματα των ανασκαφών, ο οικισμός χρονολογείται στα μέσα της νεολιθικής περιόδου, δηλαδή στα μέσα της 6ης χιλιετίας π.Χ. Στην περιοχή βρέθηκαν πολλά σημαντικά αντικείμενα, με πιο αξιοσημείωτο την Πινακίδα του Δισπηλιού, ένα εύρημα που ο «Δημόκριτος» τοποθέτησε χρονολογικά στο 5260 π.Χ. Τα ευρήματα περιλαμβάνουν εργαλεία, υλικά με τα οποία χτίστηκαν οι καλύβες, μεγάλα πήλινα βάζα αποθήκευσης, καλάθια, μαγειρικά σκεύη (πολλά από αυτά σε σχήμα βάρκας), κοσμήματα από κόκαλα και πέτρα, καθώς και ένα οστέινο φλάουτο - ένα από τα παλαιότερα μουσικά όργανα που έχουν βρεθεί ποτέ στην Ευρώπη.
Στον χώρο των ανασκαφών δημιουργήθηκε το πρώτο Ελληνικό Οικομουσείο και διαμορφώθηκε μία αναπαράσταση του λιμναίου οικισμού με καλύβες κατασκευασμένες σε φυσικό μέγεθος, πάνω σε ξύλινες πλατφόρμες μέσα στη λίμνη, οι οποίες διαθέτουν όλα τα σκεύη που χρησιμοποιούσαν οι άνθρωποι για τις καθημερινές τους ανάγκες. Ο αρχαιολογικός χώρος Δισπηλιού και το Οικομουσείο βρίσκονται σε απόσταση 7 χλμ. από την πόλη της Καστοριάς και είναι ανοιχτός καθημερινά 09.00 – 17.00.
